Xã Đại Thắng là một miền quê vùng chiêm Trũng, phía đông nam huyện Vụ Bản. Trong quá trình lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, xã đã triển khai có hiệu quả phong trào “ Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hoá, xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Để tiếp tục phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của quê hương và hình thành nhiều chuẩn mực văn hóa, đạo đức mới, từ đầu nhiệm kỳ 2020 – 2025 đến nay, các cấp ủy Đảng, chính quyền trong xã đã chỉ đạo triển khai thực hiện văn hóa “đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì và trong đám hiếu, đám hỷ không khói thuốc lá” trên địa bàn toàn xã, nhằm hướng tới xây dựng con người Đại Thắng thân thiện, có lối sống tốt đẹp, với các đặc tính cơ bản: “Nghĩa tình - Văn minh - Năng động - Sáng tạo”.  Đây cũng là một trong những nội dung quan trọng được đặt ra trong việc thực hiện Nghị quyết 04 của BCH Đảng bộ huyện Vụ Bản về xây dựng và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đất Thiên Bản gắn với phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2020-2025 và những năm tiếp theo. Đi đầu triển khai thực hiện văn hóa “đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì và trong đám hiếu, đám hỷ. lễ hội không khói thuốc lá”là thôn Trung Linh và thôn Thiện An của xã Đại Thắng 

Ngày hội đại đoàn kết tại thôn Trung Linh, xã Đại Thắng

Gia đình ông Trần Chí Huân bí thư chi bộ ở thôn Trung Linh, xã Đại Thắng là một trong những gia đình đầu tiên trong thôn thực hiện không nhận phong bì trong đám giỗ, năm 2021 sau khi sát nhập thôn Đông Linh và thôn Thượng Linh thành thôn Trung Linh ông Trần Chí Huân được các đảng viên trong chi bộ tín nhiệm bầu làm bí thư chi bộ thôn Trung Linh. Theo ông Huân cho biết ngay sau khi ông đảm nhiệm giữ chức bí thư chi bộ thôn, ông đã họp bàn với cấp ủy, chi bộ ra nghị quyết đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì và không nhận phong bì của người đến ăn cỗ được các Đảng viên trong chi bộ hưởng ứng, nhất chí  100%  và giao cho các Đảng viên tuyên truyền, vận động các gia đình anh em, con cháu Đảng viên thực hiện đám giỗ không nhận phong bì và đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì, được 100% gia đình Đảng viên trong thôn hưởng ứng. Nói về việc đi ăn cỗ giỗ không phong bì, ông Trần Chí Huân chia sẻ: Có lần tôi đi ăn cỗ giỗ, vô tình nghe được tâm sự của các cụ già về việc nhiều đình đám, đi ăn cỗ giỗ không chỉ có phong bì còn phải có tí lễ. Nghe được câu chuyện của các cụ, ông rất băn khoăn, chăn trở, thế là ông đã bàn bạc với cấp ủy thôn và đưa ra họp bàn trong chi bộ Đảng về chủ trương đi ăn cỗ giỗ không phong bì, được 100% Đảng viên trong chi bộ đồng tình hưởng ứng. Từ đó, văn hóa đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì dần hình thành. Ban đầu nhiều người dân còn e ngại, sau nhiều đám giỗ, gia chủ không nhận phong bì, vậy là đi ăn cỗ giỗ không phong bì thành thói quen...

Thôn Trung Linh, xã Đại Thắng có 358 hộ dân với 1280 nhân khẩu. Những năm qua, việc xây dựng đời sống văn hóa ở thôn Trung Linh được lồng ghép và gắn kết chặt chẽ với phong trào xây dựng nông thôn mới, nông thôn mới kiểu mẫu, góp phần tạo nên sức sống mới, diện mạo mới cho vùng quê đồng chiêm trũng. Điểm nổi bật nhất là cấp ủy và Ban công tác mặt trận thôn đã tuyên truyền vận động được bà con Nhân dân trong thôn thực hiện việc đi ăn cỗ giỗ không phong bì và đưa văn hóa đi ăn cỗ giỗ không phong bì vào hương ước xây dựng nếp sống văn hóa của thôn. Được biết, các đám giỗ trong thôn thường được các hộ dân tổ chức với qui mô khoảng hơn chục mâm cỗ mới anh em, họ hàng, bà con lối xóm, có gia đình đông anh em làm từ 15 đến 20 mâm cỗ. Nhiều năm về trước, bà con trong thôn đi ăn cỗ giỗ chỉ gọi là có lễ mọn như cân hoa quả, chai rượu, thẻ hương đến thắp hương người quá cố và ăn cỗ đoàn kết với gia chủ. Nhưng đến những năm gần đây, bà con trong thôn dần hình thành thói quen đi ăn cỗ giỗ ngoài mang lễ còn có cả phong bì. Từ đó, gây ra một số dư luận không đẹp từ các đám giỗ. Nắm bắt được dư luận, chi ủy, ban công tác mặt trận thôn và các đoàn thể đã họp bàn và đi đến thông nhất là tuyên truyền, vận động Nhân dân đi ăn cỗ giỗ không mang phong bì.Trong đó, phát huy vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong thôn thực hiện đi ăn cỗ không phong bì và không nhận phong bì của người đến ăn cỗ khi gia đình có tổ chức đám giỗ. Bằng nhiều hình thức tuyên truyền, từ năm 2021 đến nay, 100% đám giỗ ở thôn Trung Linh đều không nhận phong bì và người đến ăn cỗ cũng không mang phong bì. Các đám giỗ được tổ chức gọn nhẹ hơn. Ông Trần Xuân Lộc – Chi ủy viên chi bộ thôn chia sẻ: từ năm 2020, chi ủy đã đưa vấn đề đi ăn cỗ giỗ không phong bì được chi bộ triển khai sâu rộng đến các đoàn thể và Nhân dân. Trong đó, các đảng viên gương mẫu đi đầu thực hiện. Đến nay, Nhân dân trong thôn thực hiện rất tốt và thôn Trung Linh là thôn đầu tiên của xã Đại Thắng triển khai và thực hiện hiệu quả văn hóa đi ăn cỗ giỗ không phong bì.

Lễ hội truyền thống làng Thiện Đăng thôn Thiện An

Cùng với thôn Trung Linh, Chi bộ, Ban công tác Mặt trận thôn Thiện An phát động thực hiện  nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, cũng như thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá đã được thôn Thiện An triển khai thực hiện hiệu quả, nhờ đó việc mời, hút thuốc lá trong các đám cưới, đám tang và lễ hội của thôn đã  không còn. 

Khi kể về các đám cưới, đám tang, lễ hội cách đây khoảng 10 năm ông Nguyễn Mạnh Hiếu trưởng thôn Thiện An cho biết người dân trên địa bàn thôn, nhiều người không quên hình ảnh cô dâu, chú rể hoặc đại diện gia chủ cầm bao thuốc lá đến tận nơi mời từng người. Nhiều đám “lịch sự” còn để sẵn một vài bao thuốc lá và bao diêm trên bàn uống nước để khách lấy hút tự nhiên.

Những người hút thuốc thường hút tại chỗ, hết điếu này đến điếu khác khiến cho đám cưới, đám tang, lễ hội là những nơi tụ tập đông người, đã ngột ngạt càng bí bách hơn bởi khói thuốc lan tỏa. Nhiều người là phụ nữ, trẻ em hay các bậc cao niên dù không hút nhưng vẫn rút một vài điếu thuốc khi được mời để dành phần mang về cho người nhà…việc mời thuốc lá ở đám cưới, đám tang, lễ hội được coi là một phần quan trọng khi gia đình có việc lớn. Vì vậy, gia chủ luôn chú trọng thực hiện chu toàn để tránh bị chê trách.

Ông Hiếu chia sẻ Song song với sự phát triển của xã hội, ý thức thực hiện pháp luật và hiểu biết của người dân về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người được nâng cao, thì việc đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền như: Tuyên truyền miệng, trên hệ thống loa truyền thanh của xã, thôn, đồng thời chi bộ ra nghị quyết  đám cưới, đám tang, lễ hội không khói thuốc, các buổi sinh hoạt chi bộ, các ban ngành, đoàn thể, họp thôn đã thống nhất đưa quy định không hút thuốc lá vào hương ước, quy ước. Đặc biệt, từ khi Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang ban hành và Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đi vào cuộc sống thì việc không mời thuốc lá, không hút thuốc lá trong đám cưới, đám tang và lễ hội trên địa bàn thôn đã có chuyển biến tích cực

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát của Ban chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của thôn cũng cho thấy, việc hút thuốc lá ở những nơi tập trung đông người như đám cưới, đám tang và lễ hội, các hoạt động văn hóa, thể thao gần như không còn, việc mời thuốc lá không còn. Việc đưa quy định không hút thuốc vào Nghị quyết của chi bộ, vào hương ước của thôn là quan trọng, coi đây là một trong những tiêu chí thi đua hằng năm để mỗi cán bộ đảng viên, người dân phấn đấu thực hiện. Từ đó, tạo nếp sống văn minh, môi trường an toàn, thân thiện, hạn chế được các nguy cơ cháy nổ có thể xảy ra, đồng thời nêu cao ý thức bảo vệ và giữ gìn sức khỏe của mọi người, ông Hiếu chia sẻ lúc mới đầu triển khai quy định việc không mời thuốc lá, không hút thuốc lá trong đám cưới, đám tang và lễ hội cũng gặp nhiều khó khăn phản đối của các gia đình có đám song với sự quyết tâm, trách nhiệm  của cấp ủy, chính quyền thôn rồi quy định trên cũng thực hiện được.

Công tác phòng chống tác hại thuốc lá gắn với thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, xã Đại Thắng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Cấp ủy, chính quyền và các đoàn thể của xã thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về vai trò, ý nghĩa của việc thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng đời sống văn hóa, trong các đám cưới, đám tang ở địa phương; kết hợp tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, các quy định của pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá...

Vì vậy, nhiều người dân đã nêu cao ý thức, giảm, bỏ hoặc nhắc nhau không hút thuốc lá để hạn chế tác hại do hút thuốc lá gây ra; trong đám cưới, đám tang gia chủ cũng không còn mời khách hút thuốc lá như trước đây”.

Không hút thuốc lá không chỉ để bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng. Không hút thuốc lá còn thực hiện tiết kiệm kinh tế không nhỏ cho các gia đình có đám, điều quan trọng là phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho người dân hiểu để mọi người nhận thức ra và chính họ nói không với khói thuốc, từ đó góp phần thực hiện nếp sống văn minh, giảm ô nhiễm mỗi trường và tác động tích cực đến việc xây dựng công sở, cơ quan, đơn vị không khói thuốc; giảm nguy cơ mắc các loại bệnh tật có liên quan đến thuốc lá như: tim mạch, phổi…..

Vì vậy, mỗi người dân, mỗi cơ quan, đơn vị hãy tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về phòng chống tác hại của thuốc lá, để xây dựng môi trường sống của chúng ta thật sự văn minh lành mạnh và không khói thuốc.

T/h: Đức Miêng